Pinksteren 2009

De Geest beamen - wordt wel eens gelezen alsof het gebeuren met dezelfe beamer uitgestraald wordt als die waarmee ik deze dag mijn powerpoints vertoon. Ik vond de woordspeling zo creatief, ik kon het niet laten - vandaar het scherm in de kerk, vandaar dadelijk een voorstelling over Hundertwasser en een over het projekt van The Statue of Responsability waarover ik deze week in Ode las.  

We hebben deze Pinksterdag weer fantastische ingrediënten voor een inspirerende ochtend. Hundertwasser; Viktor Frankl, en het plan voor het Verantwoordelijkheidsbeeld; het Genesisverhaal, mooie liederen, een gedicht van Abel Herzberg. Wat heeft dat allemaal met elkaar te maken? Laten we de Geest zoeken die ze met elkaar en met ons verbindt.
Pinksteren! Het is het meest ongrijpbare feest van de grote drie; het meest vrije, misschien het meest vrijzinnige. Immers viert Pinksteren de zelfstandigheid van mensen en hun kunst elkaar te verstaan ondanks taal- en culturele verschillen. Pinksteren is het geboortefeest van de kerk. Hemelvaart - tien dagen geleden, en veertig dagen na Pasen - was het verhaal hoe we verweesd achterblijven na het verdwijnen van de zichtbare Jezus: Geen guru, geen leider meer, maar twee mannen die ons vertelden dat het kennelijk beter voor ons is dat hij weg is. Nu wij..
Die tien dagen daarna tot Pinksteren - de naam komt van het Griekse woord: vijftig - zijn doorgebracht in zak en as - tot de vijftigste dag, die samenviel met het joodse oogst- of zeven Wekenfeest. De 50e dag na Pasen staan we zelf op.
Pinksteren is het feest van de wind in de rug; van de wind mee; van inspiratie.
Vandaar de Genesis tekst. Die gaat over het bouwen aan de wereld door God de kunstenaar. Door inspiratie - inblazing - wordt de mens pas een levend wezen. Door een kus. Zo wordt een huis een thuis, een gebouw een kerk, een lichaam een mens.
Mens betekent trouwens Geest.
Op de Pinksterdag bezielden mensen elkaar weer tot grote daden. Op de Pinksterdag stonden ze weer op uit de verlamming. Het rouwen is over, nu gaan we verder in zijn geest. We laten de dictators niet het laatste woord hebben. We laten de toekomst niet aan de geschiedenis. De moordenaars krijgen het laatste woord niet.
We gaan in Gods naam verder met het bezielen van deze aarde.

Handelingen 2: 
Toen de dag van het Pinksterfeest aanbrak waren ze allen bij elkaar.
Plotseling klonk er uit de hemel een geluid als van een hevige windvlaag, dat het huis waar ze zich bevonden geheel vulde.
Er verschenen aan hen een soort vlammen, die zich als vuurtongen verspreidden en zich op ieder van hen neerzetten;
en allen werden vervuld van de heilige Geest  -
en begonnen op luide toon te spreken in vreemde talen - 
zoals hun door de Geest werd ingegeven. In Jeruzalem woonden destijds vrome Joden, die afkomstig waren uit ieder volk op aarde. Toen het geluid weerklonk, dromden ze samen en ze raakten geheel in verwarring omdat ieder de apostelen en de andere leerlingen in zijn eigen taal hoorde spreken.

Ze waren buiten zichzelf van verbazing en zeiden: ‘‘Het zijn toch allemaal Galileërs die daar spreken? Hoe kan het dan dat wij hen allemaal in onze eigen moedertaal horen? Parten, Meden en Elamieten, inwoners van Mesopotamië, Judea en Kappadocië, mensen uit Pontus en Asia, Frygië en Pamfylië, Egypte en de omgeving van Cyrene in Libië, en ook Joden uit Rome die zich hier gevestigd hebben, Joden en proselieten, mensen uit Kreta en Arabië – wij allen horen hen in onze eigen taal spreken over Gods grote daden.’’
Verbijsterd en geheel van hun stuk gebracht vroegen ze aan elkaar: ‘‘Wat heeft dit toch te betekenen?’’ Maar sommigen zeiden spottend: ‘‘Ze zullen wel dronken zijn.’’

Het lijken de Europese verkiezingen wel (vergeet niet om te stemmen).
Pinksteren - feest van de geest - van communicatie, inspiratie, van het vieren van het geheim. Vieren van de vrijheid; vieren van ver-antwoordelijkheid.

In de aanloop van vandaag vertel ik iets van gisteren.
Daar  sta ik naast mijn zoon Coen in de weilanden. Hij bestuurt een van zijn vliegtuigen - en tuurt naar de hemel.
“Pappa”, zegt hij: “Weet je wat ik nou echt niet snap: Dat jij nou gelooft dat daar boven op de wolken iemand naar mij zit te turen.”
Ik zucht diep en wacht even. “Zal ik je eens uitleggen hoe ik daar nou werkelijk over denk”, zeg ik.
“Neu - laat maar”, zegt hij.
En samen kijken we verder naar de hemel.
Wat verbindt ons nu, denk ik dan. De hemel?
Nee, ik denk het niet. Ik denk - ik geloof:
Toen kwam ik thuis en daar staat Jop op het dak van de schuur met twee basketballen.  Beneden, bij de weg, zijn basket en een vriendje met zijn telefooncamera. Hij maakt honderd filmpjes en jawel; bij een ervan lukt de worp en is het een vijfpunter. Jop gooit: drie stuiters, en dan: door het net. Dat ene filmpje moet ik dan op YouTube zetten. “Nooit geschoten, altijd mis!” roept Jop vanaf het dak.
Ik vind het fantastische onzin en ga aan mijn dienst. Dan lees ik het boek over  Hundertwasser, bekijk het Statue of Responsibility. En dan word ook ik enthousiast. 
Wat heeft basketballen nou met Bijbel te maken?

Ik denk de oplossing hierin ligt:
Dat we alle drie de geest hebben en ergens voor gaan.
Dat we blijven proberen, totdat het lukt.
Optimist, tot in de kist, zeg ik wel eens: dat deel ik met die zoons van mij.
Zo maak ik dan de vertaalslag. Raar? Dronken? Neu.
Dan is het helemaal niet vreemd, dat we vandaag een Godentafel hier in de kerk hebben staan. Want dan delen we ook iets wezenlijks met de andere geloofsovertuigingen. Met Boeddha, met het Jodendom; met de labyrinten en de Hindu’s. Met de droomwereld van de Aboriginals, de dansen van de Afrikanen.
De bezieling van de extase - de ingetogenheid van de meditatie.
In die Geest kunnen we toch ook zien wat een Rooms katholiek van Maria vindt?
Ik zeg bewust: Rooms, want Katholiek zijn we allemaal - katholiek betekent: algemeen. Wij zijn protestant katholiek of vrijzinnig katholiek. Er zijn trouwens steeds meer protestanten die iets met Maria hebben, en als hen dat lukt - dan vrijzinnigen toch helemaal?
Hundertwasser heeft dat op een fantastische manier verbeeld, denk ik, in die kerk van Sint Barbara in Bärnbach. De bonte veelzijdigheid van alle religies. Dat ze allemaal een poort zijn naar de open hemel.
Ik vind het prachtig, hoe hij die aanvankelijk saaie, lege kerk versierd heeft. Ja zoals een vrouw een man versiert; mooi maakt. Ja zoals God de mensen beaamt.

En ik heb de taak om mij vreemde vorm van bezieling van mijn jongens serieus te nemen. Zij kunnen mij nog niet begrijpen, misschien komt dat later wel, misschien ook niet; maar morgen ga ik met Coen naar de grote vliegshow in Oostwold en ik blijf maar basketballen kopen voor Jop en vanmiddag staan we dan weer op de tennisbaan.
Zo is het onze taak als ouderen en wijzeren om open te staan voor bezielingen, die ons op het eerste gezicht wezensvreemd zijn.
We verschillen in wezen niet veel van elkaar.
In het Pinksterverhaal verstaan ineens mensen van verschillende culturen elkaar. Misschien dat ze volwassen geworden zijn; vol-wassen, ze botten uit, zijn meer dan lichamen, worden mensen, vol van geest enthousiast, vurig, geïnspireerd.
En ze verstaan elkaar en genieten van elkaar.
Ze hebben leren luisteren.

Daar zit iets wederzijds in - communicatie; ver-antwoordelijk.
Coen en Jop genieten van hun vrijheid, en veel verantwoordelijkheid zit er nog niet in. Ik geloof, ik hoop, ik denk dat dat komt als ze later ouder worden.
Verantwoordelijkheid is iets wat met de jaren komt, vermoed ik. Je krijgt het niet cadeau, daar zitten misschien wel vijftig dagen tussen. Of een heel continent, zoals Viktor Frankl leerde. Hij wil Amerika tussen twee boekensteunen: vrijheid en verantwoordelijkheid. Beide kunnen niet zonder elkaar, zegt hij.
We zijn verantwoordelijk voor elkaars vrijheid.
We zijn verantwoordelijk, dat de vrijheid van onze kinderen op den duur uitbot tot verantwoordelijkheid. Dat moet ook een vrije keus zijn.
Wat een feest, als je elkaar, je kinderen, je ouders zo leert verstaan.
Pinksteren. Feest van de Geest.
In Godsnaam.